Menu
De nieren zijn boonvormige organen die zich links en rechts naast de wervelzuil bevinden. Ze zijn 10 tot 12 cm groot en wegen elk ongeveer 200 gram.
De nieren werken als een zuiveringsstation om het bloed te zuiveren. Daarom worden ze rijkelijk van bloed voorzien. Bij elke hartslag wordt een vierde van de bloedstroom naar de nieren geleid via twee grote bloedvaten die van de buikslagader aftakken. De urine wordt via urineleiders naar de blaas gebracht.
nier
slagader
urineleider
blaas
ader
bijnier
Klik op de witte bolletjes voor meer informatie
Klik op de witte bolletjes voor meer informatie
nierschors
niermerg
nierslagader
nierader
nierbekken
urineleider
Wanneer we de nier van dichterbij bekijken, zien we een schors (ook wel cortex genoemd) en een merggedeelte (medulla). In de schors bevinden zich de nierfiltertjes. Aan ieder filtertje (glomerulus) hangt een kronkelbuisje (tubulus). Samen vormen zo’n filtertje en buisje een niereenheid of nefron.
De schors van iedere nier bevat gemiddeld een miljoen nefronen. Het merg is opgebouwd uit piramides waarin de kronkelbuisjes samenvloeien in kleine verzamelbuisjes.
De verzamelbuisjes monden uit in een kelkvormig verzamelsysteem, het nierbekken (pyelum). Van daaruit vertrekt de urine via de urineleider naar de blaas.
De nierfiltertjes zijn vergelijkbaar met een vergiet. Ze zijn ongeveer 0,1 mm groot en zijn opgebouwd uit een kluwen van minuscule bloedvaatjes (haarvaatjes of capillairen).
Gezonde filtertjes houden veel belangrijke stoffen, zoals eiwitten, tegen zodat deze in het bloed blijven. Een aantal andere nuttige stoffen, zoals water, mineralen en suikers worden wel uitgefilterd. De kronkelbuisjes passen dit continu aan zodat van de 140 liter ‘eerste urine’ die dagelijks wordt uitgefilterd slechts 1 tot 3 liter wordt uitgeplast.
Vereenvoudigd beeld van een nierfiltertje (glomerulus) en kronkelbuisjes (tubuli) zoals gezien onder een microscoop.
Een goede werking van de nieren is levensnoodzakelijk. We hebben de nieren zelfs zo nodig dat we er twee hebben gekregen. In normale omstandigheden hebben ze echter zoveel reserve dat we er ook één kunnen missen.
A | Afvalstoffen verwijderen
B | Bloeddruk op peil houden
C | Correctie van de zuurtegraad en elektrolieten
D | Activering van vitamine D
E | Erytropoëtine-productie, in de volksmond ‘epo’ genoemd
De nieren verwijderen honderden verschillende afvalstoffen tegelijk. Slechts enkele daarvan worden in de dagelijkse praktijk gemeten. Eén van die afvalstoffen is creatinine, een afbraakproduct van de spieren. We meten dit creatinine om een idee te krijgen van de nierwerking. Wanneer de nieren slechter werken zal de hoeveelheid creatinine in het bloed toenemen. Globaal genomen is de nierwerking dus slechter naarmate de hoeveelheid creatinine in het bloed groter is. Veel afvalstoffen komen uit de voeding. Een andere bekende afvalstof is ureum.
De nier regelt de bloeddruk op twee manieren: door de hoeveelheid vocht in het lichaam te regelen en door hormonen af te scheiden.
De zuurtegraad en zoutbalansen in het bloed (bv. natrium, kalium en fosfor) moeten binnen nauwe grenzen blijven opdat het lichaam optimaal zou functioneren.
Vitamine D wordt naar haar actieve vorm omgezet in de nier. Deze vitamine is nodig voor een goede botontwikkeling.
De nier produceert Erytropoëtine, een hormoon dat noodzakelijk is voor de aanmaak van rode bloedcellen in het beenmerg. Het hormoon is het bekendst onder zijn afkorting ‘epo’. Topsporters misbruikten het hormoon om betere prestaties te kunnen leveren.